تربیت فرزندی از نسل زهرا(سلام الله علیها

4- نقش تبشیری، تشویقی و تقویتی

مراد از تبشیر، آگاه کردن فرد از آن است که اگرکارخوبی انجام بدهد، در پایان به آن عطیه ای (پاداش) داده خواهد شد و خدای تعالی از این روش برای ترغیب بندگان به امور نیک استفاده کرده است، در آن جا که می‌فرماید: وَ فاکِهَهُ مِمّا یَتخَّیرون و دیگرانی را که در سطوح بالاتری هستند به کسب رضای معبود وعده داده، می‌فرماید:

“رَضی الله عنهم و رَضوا عنه ” و کسب رضایت خدا امرارزشمندی است و لذا در قرآن می‌فرماید:” و رضوان من الله اکبر”

پس می‌توان برای جلب نظر فرزندان به سوی عبادت و نماز، از تبشیر استفاده کرد. مانند پدری که به کودک خود می‌گوید: اگر نماز بخوانی برایت فلان لباس را می‌خرم. او بدین ترتیب از روش تبشیر بهره جسته است، ولی در مورد کودکان باید تحقق وعده‌ها نزدیک و سریعاً قابل حصول باشد.

مراد از تشویق آن است که پس از اتمام نماز به فرزندمان چیزی عطا کنیم. این امر موجب دوام عبادت و استمرار توجه به فریضه نماز می‌گردد.

کودک با دریافت پاداش تمایل بیشتری به انجام عبادت از خود نشان می‌دهد و باید به تدریج که بزرگ تر می‌شود، سخن از اهمیت و فلسفه نماز نیز به میان آورد تا عادت کردن به اقامه نماز همراه با فهم و درک بهتر از این عبادت باشد.

در تشویق کودکان باید دقت کنیم چیزی که در اختیار کودک قرار می‌دهیم مورد علاقه وی باشد. این امر در مورد تبشیر و تقویت نیز صادق است.

منظور از تقویت آن است که در اختیار کودک چیزی را قرار بدهیم که موجب احتمال افزایش رفتار در او بشود و تفاوت آن با تشویق دراین است که تشویق موجب افزایش عمل نمی‌شود، اما تقویت می‌تواند چنین پیامدی را در برداشته باشد. بدین ترتیب اگر چیزی در اختیار کودک قرار بدهیم و باعث افزایش عبادت و نماز در وی بشود، آن چیز نقش تقویت کننده دارد. نتیجه آن که باید برای تشویق و ترغیب فرزندان به امور عبادی از تبشیر، تشویق و تقویت کردن بهره بجوییم و حتماً برای اعطای شی ء به کودک، بر اثر تجربه به امور مورد علاقه وی شناخت پیدا کنیم تا شاهد تاثیر فراوان آن باشیم.

——————–

ادامه در پست های بعدی….

3- نقش تبلیغی

از دیگر نقش‌ها و وظایفی که بر عهده والدین است، نقش تبلیغی است. امروزه آیین‌ها و کیش هایی که غیر الهی اند وافکار بت پرستانه را در دنیا تبلیغ می‌کنند، کم نیستند. این آیین‌ها منادی نجات بشر بوده، وعده‌های فریبنده ای به مردم دنیا می‌دهند. همه ی آنها سعی می‌کنند که با جاذبه‌های تبلیغ، مردم را به سوی مسلک و مرام خود دعوت نمایند. برای مثال، در اینترنت به مقالات فراوانی درباره این نوع کیش‌ها و فرقه‌های ضاله و گمراه کننده برمی خوریم که از الفاظ فریبنده بهره می‌جویند.

راه هموار است و زیرش دام هاست قحطـی معنـا میـان نام هـاست

لفـظ‌ ها و نام‌ها چـون دام هــاست لفظ شیرین ریگ آب عمر ماست

سالانه عده ی زیادی با تأثیر پذیری از تبلیغات به مرام‌ها و مسلک‌های مختلفی می‌گروند. پس اگر آثار تبلیغات تا این حد زیاد است و تا آن حد کارایی دارد که مردم را به تغییر مسلک و مرام می‌کشاند، می‌توان به نحو احسن در جهتی سازنده از آن بهره جست و با سخن گفتن درباره دین، عبادات و نماز و احکام آن، کودکان را به سوی عبادت جذب کرد. در قرآن نیز براین معنا تأکید شده است و خداوند پیامبر(ص) را مورد خطاب قرار داده، می‌فرماید:” یا ایها الرسول بَلّغ ما اُنزل الیک من ربک". ای پیامبر ابلاغ کن آن چه را که از سوی رب و پروردگارت برتو نازل گشته است. مراد در این جا ابلاغ مسئله امامت علی (ع) است، و تبلیغ رهبری دینی و ولایت علی (ع) تا آن درجه از اهمیت برخوردار است که می‌فرماید:” و اِن لَم تـَفعل فـَما بـَلغت رسالته.” و اگر آن را ابلاغ نکنی، رسالت خود را به نحو اکمل ابلاغ نکرده ای. آن روزی که این تبلیغ صورت می‌پذیرد خدای تعالی آن را به عنوان کمال دین دانسته، می‌فرماید: اَلیوم اَکملتُ لکم دینکم و اَتممتُ علیکم نعمتی و رَضیتُ لکم الاسلام دیناً.

نتیجه آن که این همه اهمیتی که امر تبلیغ در اسلام دارد و بزرگان و معصومانی چون علی (ع) قربانی تبلیغ دین خدا گشته اند، ما را بر آن می‌دارد که به تبلیغ دین در خانه و بیان اهمیت نماز بپردازیم واگر چنین نکنیم قطعاً بچه‌ها به سوی عبادت و نماز گرایش چندانی پیدا نمی‌کنند.

—————-

ادامه در پست های بعدی….

آیة الله سید محمدباقر ابطحی اصفهانی فرمودند: شبی در عالم رویا دیدم فضای مابین قم و مسجد جمکران گویا تمام چمنزار است و دارای درخت های سبز که مهتاب بر آن می تابید و نهرهای آب در آن جریان داشت، درختی را دیدم که دارای شاخه های بسیار جذاب و سرسبز و صدای روح بخشی از میان آن به گوش می رسید که به ذهنم خطور کرد صدای حضرت داود است و در وسط آن درخت جایگاهی بود که در آنجا آقائی نشسته و به نظرم آمد آقا حضرت بقیة الله الاعظم امام زمان علیه السلام است، صحبتی را به میان آوردم که از ذکر آن معذورم ، زیرا اشاره به عهد و پیمانی بود و سپس عرض کردم:"چه کنم که به شما قرب پیدا کنم؟”

به زبان فارسی فرمود:«عملت را عمل امام زمان قرار بده.»

من به خاطرم این معنی رسید یعنی آنچه را به ذهنت می آید اگر امام زمان بود عمل می کرد تو هم همان را عمل کن. به عربی به حضرت عرض کردم:"و هوالامل” یعنی این آرزوی من است.گفتم:"چه کنم که در این امر موفق باشم؟”

به عربی فرمود:«الاخلاص فی العمل” اخلاص در کارها.

از خواب بیدار شدم چراغ خاموش بود ، قلم و دفتر حاضر کردم و آن دو جمله سوال و جواب را نوشتم ، فردا درباره این دو جمله سوال و جواب او فکر کردم، به نظرم آمد در جمله ی اول حقیقت تشیع و در جمله ی دوم راه موفقیت را که همان توحید ذاتی و عملی باشد یافتم، این دو جمله توصیه حضرت بود.

منبع:ملاقات با امام زمان علیه السلام در مسجد مقدس جمکران ص 83

مولف:محمد یوسفی

2- نقش الگویی

کودکان در تقلید پذیری شهره اند. آنها بسیاری از رفتارها و حرکات را از طریق تقلید کردن از دیگران و بزرگ ترها می‌آموزند. به همین دلیل می‌گویند وقتی که قصد آموزش رفتاری را به کودکان دارید، الگوی خوبی از آن رفتار را در معرض دید آنان قرار بدهید تا آنها به تبعیت از الگو بپردازند. علی (ع) فرمود: کونوا دعاه الناس بغیر السنتکم، یعنی مردم را با غیر زبان هایتان به راه خدا دعوت کنید. ایشان دعوت با عمل را مؤثرتراز دعوت از طریق سخن می‌دانست.

سعدی نیز می‌گوید:

بزرگی سراسر به گفتار نیست دو صد گفته چون نیم کردار نیست

خداوند برای هدایت انسان ها، الگویی ارزشمند و متعالی در معرض دید آنها قرار داده است و می‌فرماید:” و قد کان لکم فی رسول الله اُسوةٌ حَسنه". پس به درستی که پیامبر(ص) برای شما اسوه ی نیکویی است.

پیامبر علاوه برانجام واجبات و خواندن نمازهای واجب، به امور مستحبی توجه وافری داشت و به نوافل نیز می‌پرداخت. (شایان ذکراست که برپا داشتن نماز شب بر پیامبر(ص) واجب بوده است.)

ما نیز در مقام والدین، اگر می‌خواهیم فرزندان خوبی تربیت کنیم که نمازرا بر پای دارند، باید خود در مقابل آنها به عبادت و نماز قیام کنیم. هر چند که دعوت آنان به نماز لازم است، اما آثارعملی عبادت که در معرض دید آنان قرارمی گیرد، تاثیر دعوت را دو صد چندان می‌کند. این روش را در تعلیم و تربیت، روش اسوه سازی می‌گویند. در روان شناسی نیز بندورا از آن تحت عنوان “سرمشق دهی ” یاد می‌کند. او به هنگام بحث از نظریه یادگیری اجتماعی از یادگیری مشاهده ای سخن به میان می‌آورد. کودکان با مشاهده والدینی که به اعمال نیک، عبادت و نماز می‌پردازند، به تقلید و تکرار آن رفتار مبادرت می‌کنند. حتی تقلید در بعد اجتماعی نیزمعنی دار است و از آن تحت عنوان تقلید اجتماعی یاد می‌کنند.

————-

با ما در پست های بعدی همراه باشید….

باید نقش هایی را در امر تربیت مذهبی فرزندان و اقامه نماز توسط آنان ایفا کنیم. این نقش‌ها عبارت اند از:

1- نقش تمهیدی (مقدمه چینی)

برای زمینه سازی اعمال عبادی و نماز در کودکان باید نخست تمهیداتی فراهم بشود و در امر تربیت مذهبی فرزندان باید اقداماتی به عمل آید. پیامبر"ص” چنین عمل کرد: به هنگام تولد امام حسن(ع) و امام حسین (ع) در گوش راست آنان اذان و در گوش چپ این عزیزان اقامه خواند که هردو عمل مستحبی قبل از نماز هستند.

امام چهارم (ع) در روایتی می‌فرمایند: وقتی که کودک شما به سن سه سالگی رسید، به او بگویید که کلمه لااله الا الله را بگوید. وقتی که به سن سه سال و هفت ماه و بیست روز رسید به او بگویید که نام پیامبر(ص) یعنی” محمد” را برزبان جاری کند و وقتی که به سن چهارسالگی رسید به او بگویید که بر پیامبر(ص) درود بفرستد (شایان توجه است که این دو کار را درنماز به خوبی می‌یابیم). در پنج سالگی او را روی به قبله بنشانید، و در 6 سالگی رکوع و سجده را به او بیاموزید و در هفت سالگی شستن دست‌ها را به وی آموزش بدهید(که کنایه ازوضو گرفتن است).

امام صادق(ع) حتی درمورد روزه می‌فرمود: ما کودکان خود را در سحر گاهان بیدار می‌کنیم تا روزه بگیرند، اما درطول روز هر وقت که خواستند می‌توانند افطار نمایند. مراد امام (ع) آن است که بدین ترتیب باید کودکان را عادت داد تا به تدریج تمرین روزه داری نمایند و این امر آنهارا برای روزه داری کامل به هنگام بلوغ و تکلیف آماده می‌کند.

—————————

ادامه ی نقش ها در پست های بعدی… بدلبل کم حوصلگی بعضی از خوانندگان عزیز مثل خودم…